Yeliz Tolgun – Brüksel
ABD’de polis tarafından öldürülen siyahi vatandaş George Floyd’un ardından başlayan protestolar, Belçika’ya da sıçradı. Ülkede 1800’lerin sonlarında Kongo’yu istila ederek milyonlarca insanın ölümüne sebep olan sömürge dönemi Belçika Kralı II. Leopold’un heykellerinin kaldırılması için başlatılan imza kampanyasına 40 binden fazla kişi katıldı.
İMZA KAMPANYASINI 14 YAŞINDA BİR ÇOCUK BAŞLATTI
İmza kampanyasının ilkini Instagram’da başlatan Noah adındaki çocuk (14), “yaşlarımız küçük olduğu için kimliklerimizi ortaya çıkarmak istemiyoruz. Bu yüzden bizi temsil edecek bir organizasyon arıyoruz” dedi.
“Réparons l’Histoire” grubu, Uluslararası kampanya sitesi Change.org’da Fransızca ve Flamanca olarak sunduğu dilekçede, kendisini bir Avrupa başkenti olarak tanıtan çok kültürlü Brüksel’de, II. Leopold gibi bir sömürgeciye yer olmadığını söyleyerek, Haziran ayı sonuna kadar büst ve heykellerin kaldırılması çağrısında bulundu.
II LEOPOLD’UN HEYKELLERİNE SALDIRI
Ocak 2019’da, Brüksel’de Duden Park’taki II. Leopold’un büstü, sömürgecilik karşıtı eylemciler tarafından yıkılmıştı. Büst aynı hafta parktaki bir çalıda bulunmuştu. Bir ay sonra, Duden Park’taki II. Leopold’un büstü kaçırılmış, yerine Nelson Mandela’nın büstü yerleştirilmişti.
Belçika’nın Gent kentinde II. Leopold’un heykeli kırmızıya boyanarak üzerine “nefes alamıyorum” yazıldı. George Floyd ölmeden önce bu sözleri sarf etmişti.
Belçika’nın Flaman Bölgesinde bir kasaba olan Tervuren’deki Afrika Müzesi’nin bahçesinde, II. Leopold’un heykeli Kongoluların kanını temsil eden kırmızı renge boyandı, tabanına büyük harflerle “FDP” (O.Ç.) yazıldı. Eski kralın diğer heykelleri de Hal, Ostende ve Ekeren’de tahrip edildi.
Belçika’nın Anvers kentinde ise II. Leopold’un heykeli ateşe verildi.
KRAL II. LEOPOLD VE KONGO KATLİAMI
Sömürgecilik söz konusu olduğunda eleştirilerin çoğu İngiltere ve Fransa üzerinden yapılır. Ancak Afrika’daki sömürü düzeninde en az bu iki ülke kadar sorumlu olan bir diğer ülke de Belçika’dır.
Belçika kralı II. Leopold, Afrika’yı medenileştirmek ve köle ticaretine son vermek için 1876 yılında Uluslararası Afrika Birliği’ni kurmuştu. Bölgede yaşayanların hayatını iyileştirmek için yollar, okullar ve hastaneler yapılacaktı. Ülkeye ne yol, ne okul ne de hastane yapıldı. II. Leopold, Kongo’nun zengin kaynaklarını sömürdü.
1879 yılında Gazeteci Henry Morton Stanley, II. Leopold’un emriyle Kongo’ya gitti. Stanley, okuma yazma bilmeyen yerel şefleri, II. Leopold ile anlaşmalar imzalamaya ikna etti. II. Leopold, Kongo’daki toprakların tapularını kısım kısım ele geçirdi. 1884-1885 yılları arasında düzenlenen Berlin Konferansı’nda, Belçika’nın Kongo üzerindeki hâkimiyeti tanınmış ve bağımsız Kongo Devleti kurulmuştu. II. Leopold sahip olduğu tapular sayesinde Kongo’yu kendi özel mülkü haline getirdi.
Afrika’yı “medenileştirme” bahanesiyle yola çıkan II. Leopold, Kongo’daki fildişi ve kauçuk gibi zenginlikleri sömürdü. Kauçuk üretiminde yerel halk acımasızca çalıştırıldı. İsyan edenlerin elleri ve ayakları çapraz kesilerek itaat etmeleri sağlanıyordu. Kauçuk fiyatı arttıkça kotalar artmıştı. Fildişi ve kauçuk ya da diğer zenginliklerden birinin kotalarını bir kez bile karşılamayanlar, ellerinin ya da ayaklarının kesilmesiyle cezalandırılıyordu. Çalışmak için iki elin kullanılması gerekliyse, askerler bu kişilerin eşlerinin veya çocuklarının ellerini kesiyordu.
İNSAN SERGİLEYEN HAYVANAT BAHÇELERİ
Afrika kıtasında Kongo’yu kolonileştiren II. Leopold, köle olarak getirdiği insanları Belçika’daki hayvanat bahçelerinde sergilemişti.
AÇIĞA ÇIKAN KATLİAM
1900’lü yılların başında gazeteci Edmund Dene Morel, Kongo’daki işkenceleri araştırıyor, orada yaşanan dramı tüm dünyaya duyurmaya çalışıyordu. Morel bununla da yetinmedi ve II. Leopold’un yaptığı katliam ve işkenceleri protesto etmek amacıyla, dünyanın pek çok yerinde yürüyüşler düzenledi. Mark Twain ve Arthur Canon Doyle gibi o zamanın tanınmış yazarların desteğini aldı.
Leopold’un yaptıklarını manşetlere taşıdı; yakılan köylerin, orduya alınan çocukların ve sakat bırakılan Kongoluların resimlerini yayımladı. Belçika Parlamentosu, 1908 yılında baskılar nedeniyle II. Leopold’un sömürge denetimine son vererek Kongo’ya el koydu. 1908′de kanlı ellerini Kongo’dan çekmek zorunda kalan II. Leopold, bir yıl sonra öldü. Bağımsız Kongo Devleti, Belçika Kongosu’na dönüşerek uzun yıllar Belçika’nın sömürgesi altında kaldı. Demokratik Kongo Cumhuriyeti, 1960 yılında bağımsızlığını kazandı.
Leopold, Avrupa’nın en çok gezen hükümdarlarından biriydi. 1860’ta Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul’a geldi.
Kongo’yu dev bir toplama kampına çeviren II. Leopold, Afrika’ya hiç gitmedi.