Aylardır tartışılan “güvenli bölge” konusunda son 24 saatte neler yaşandı.
Önceki gün, ABD Başkanı Donald Trump’ın “Suriye’den çekiliyoruz” açıklaması ile Türkiye başta olmak üzere tüm dünya heyecanlandı.
Zira, Türkiye’nin önü açılmış, Suriye’ye bir askeri harekat düzenleyeceğine kesin gözüyle bakılıyordu. Türk medyası zaten zafer çığlıkları atmaya başlamıştı bile.
Ancak daha gazetelerdeki zafer çığlıklarının mürekkebi kurumadan ABD Başkanı Trump’dan bu kez “ tehdit” açıklaması geldi. Zira, akşam “Türkiye’ye operasyon için yol veren” Başkan Trump, sabah attığı tweet ile bu defa “Türkiye’yi resmen ve alenen tehdit etti”
Şimdi Türkiye, müttefiki ABD Başkanı Trump’ın hangi sözüne güvenip de Suriye’ye operasyon düzenlesin.
Ayrıca, ABD’nin hava sahasını açmadığını, operasyonun topçu atışları ve sınır boyunca uçacak olan uçaklarımız ile ancak sınırlı bir şekilde yapılabileceğini bundan önceki makalemde yazmıştım.
ÇEKİLİYOR GİBİ GÖRÜNÜYOR AMA ÇEKİLMİYOR
İki gündür bazı ajanslar ve Türk medyasında yer alan haberlere bakıyorum. “ABD askerleri bölgeden çekiliyor” yönünde, oysa bölgeyi yakınen takip eden askeri uzmanlara göre, ABD Suriye’den çekilmiyor. Yaklaşık 30-40 km. derinliğinde belirlenen bölgeye çekilecek ve bunların çekildiği yerler Türk askerinin kontrolüne bırakılacak.
Ayrıca Türkiye’nin “güvenli bölge”de yaklaşık 15.000 kilometre karelik bir alanı kontrol altına alması konusunda ABD’nin şartı olduğu iddiaları yorumcuların dilinde.
MALZEME GÖNDERMEYE DEVAM
ABD Başkanı “çekiliyoruz” açıklaması yaparken diğer taraftan ABD ordusunun, PKK’nın Suriye kolu YPG’nin omurgasını oluşturduğu SDG kontrolündeki bölgeye yaklaşık 80 TIR’la lojistik malzeme gönderdiği ortaya çıktı.
Irak’taki ABD askeri unsurlarının sevk ettiği yaklaşık 80 TIR’dan oluşan konvoy, saat 21.00 sularında Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Suriye sınırındaki Simelka Kapısı’ndan geçti.
Rudaw’ın haberine göre Suriye’ye geçen tırların kasalarının kapalı olduğu, açık olan bazı tırlarda ise 4X4 pikaplar ve beton bloklar bulunduğu görüldü.
Böylece sadece son bir haftada ABD’nin SDG kontrolündeki bölgeye sevk ettiği tır sayısı 600’e yaklaştı.
Yani sözün kısası ABD’nin bu tezgâhını Türk yetkililer göz önünde bulunduruyordur.
İRAN’IN ÇIKIŞI:
Trump’ın Suriye’nin kuzeyindeki askerleri bölgeden çekme kararının ardından İran’dan ilk açıklama geldi.
Tahran yönetimi flaş bir açıklama yaptı. İran Dışişleri Bakanlığı, “İran, Türk ordusunun Suriye’deki herhangi bir operasyonuna karşıdır” ifadesini kullandı.
İran Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Suriye’deki varlığının kanunsuz olduğunu ve Amerikan askerlerinin Suriye’den çıkmasının çok daha önce olması gerektiğini duyururken, “Türk askerinin Suriye topraklarına girme ihtimali hakkındaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Eğer böyle bir durum gerçekleşirse insani ve maddi çok büyük bir zarara sebep olunacağına inanıyoruz. Dolayısıyla İran, herhangi bir askeri operasyona karşıdır” açıklamasını yaptı.
Açıklamada, Türk ve Suriyeli yetkililerin yaşanan gerilimi çözmek için daha barışçıl bir yol izlemesi gerektiği tavsiye edildi.
HAREKETLİ GEÇEN SON 24 SAATTE NELER OLDU?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump, bir telefon görüşmesi gerçekleştirerek ‘ikili meseleleri’ ve Suriye’nin kuzeyinde kurulması planlanan güvenli bölgeyi konuştu. Görüşmeyle ilgili açıklama yapan Cumhurbaşkanlığı, Fırat’ın doğusuna yapılacak harekatla ilgili fikir alışverişi yapıldığını ve Erdoğan’ın Trump’ın daveti üzerine gelecek ay Washington’da bir görüşme yapmayı kararlaştırdığını kaydetti.
Erdoğan ve Trump’ın telefon görüşmesinin ardından ABD, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine bir harekat düzenleyeceğini ve ABD güçlerinin bahsi geçen bölgede bulunmayacağını yazdı.
“ABD Silahlı Kuvvetleri bu operasyona dahil olmayacak” ifadelerinin yer aldığı yazılı açıklamada ayrıca Türkiye’nin bölgede son iki yılda yakalanan IŞİD savaşçılarından sorumlu olacağı belirtildi.
Washington’dan yapılan açıklama şöyle:
“Bugün Başkan Donald Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile telefonda görüştü. Türkiye, Suriye’nin kuzeyine uzun zamandır planladığı operasyonu yakın zamanda başlatacak. ABD Silahlı Kuvvetleri bu operasyona dahil olmayacak ve ABD güçleri bölgedeki IŞİD “halifeliğini” yendiği için bahsi geçen bölgede yer almayacak.
ABD, tutuklanan IŞİD’lilerin savaşçılarının çoğunluğunun geldiği Fransa, Almanya ve diğer Avrupa ülkelerine vatandaşlarını geri almaları için baskı yaptı, ancak onlar bunu istemedi ve reddetti. ABD onları uzun yıllar sürebilecek bu süreçte tutmayacak, bu ABD’li vergi mükelleflerine büyük bir yük olabilir. Şimdi, IŞİD’in yenilmesinin ardından son iki yılda bölgede yakalanan IŞİD savaşçılarından Türkiye sorumlu olacak.”
SDG: ABD sunduğu şartları yerine getirmedi
ABD’nin açıklamasının ardından SDG’den de çekilmeyi doğrulayan bir açıklama geldi. SDG’nin yaptığı açıklamada, “ABD sunduğu şartları yerine getirmedi ve Türkiye ile sınır bölgesindeki askerlerini geri çekti. Türkiye şimdi kuzey ve doğu Suriye’yi işgal etmeye hazırlanıyor” ifadeleri yer aldı.
Ankara’dan peş peşe açıklamalar
ABD’nin çekilme kararını duyurmasının ardından Ankara’dan peş peşe açıklamalar geldi. İlk olarak konuşan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Twitter üzerinden “”Türkiye’nin kimsenin toprağında gözü yoktur. Suriye’nin toprak bütünlüğü çerçevesinde güvenli bölgenin iki amacı vardır: Terör unsurlarını temizleyerek sınırlarımızı güvence altına almak ve mültecilerin güvenli bir şekilde dönüşünü sağlamak.
Türkiye güçlüdür ve kararlıdır.” yazdı.
Kalın’ın ardından yine Twitter’dan açıklama yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da “”Suriye’deki krizin başından beri bu ülkenin toprak bütünlüğünü destekledik ,bundan sonra da desteklemeye devam edeceğiz. Bölgeyi teröristlerden temizleyerek ülkemizin bekasını ve güvenliğini sağlamaya kararlıyız. Suriye’ye de huzur, barış ve istikrarın gelmesine katkı sağlayacağız.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Sırbistan ziyareti öncesi gazetecilerin sorularını yanıtlarken ABD’nin kararı ve Türkiye’nin yapmayı planladığı harekatla ilgili olarak Bir gece ansızın gelebiliriz” sözünü hatırlattı. Erdoğan, Trump’ın daha önceden çekilme talimatı verdiğini söyledi.
ABD’nin bölgede bulunan IŞİD savaşçılarından Türkiye’nin sorumlu olacağına dair yaptığı açıklamayı da değerlendiren Erdoğan, bahsedilen savaşçı sayısının ‘abartılı’ olduğunu söyledi.
TRUMP: ÇEKİLME VAKTİ GELDİ
ABD Başkanı Trump, Suriye’nin kuzeyinden çekilme kararıyla ilgili, “ABD’nin sonu gelmez saçma savaşlardan çekilme vakti geldi. Olacakların içinden Türkiye, AB, Rusya ve Kürtler çıkacak” açıklamasında bulundu.
Resmi Twitter hesabından açıklamada bulunan Trump, “ABD’nin sadece 30 günlüğüne Suriye’de olması gerekiyordu, bu uzun yıllar önceydi. Orada kaldık ve hedefi olmayan bir savaşta giderek daha derine daldık” ifadelerini kullandı.
Trump’ın açıklamasının tam metni şöyle:
“Ben Washington’a vardığım zamanlarda IŞİD bölgede terör estiriyordu. Hızlıca IŞİD’in yüzde yüzünü yendik ve çoğu Avrupa’dan olan binlerce IŞİD savaşçısı yakaladık. Ancak Avrupa onları geri istemedi, ‘onlar sizde kalsın ABD’ cevabı verdi. Ben de dedim ki, ‘Hayır size çok büyük bir iyilik yaptık, şimdi onları ABD’deki hapishanelerde tutmamızı ve çok büyük paralar ödememizi istiyorsunuz. Onları siz yargılamalısınız.’ Onlar tekrardan ‘hayır dedi. ABD’nin NATO’da, ticarette ve her şeyde olduğu gibi yeniden eziklik yapacağını düşündüler. Kürtler bizimle birlikte savaştı fakat biz onlara yüklü miktarda para ve ekipman verdik. Kürtler Türkiye’yle onlarca yıl savaştı. Ben, yaklaşık 3 yıl boyunca bu savaşı engelledim, fakat bizim için bu saçma ve sonu gelmyen savaştan çıkmanın ve askerlerimizi eve getirmenin zamanı geldi. Biz çıkarımız olan yerde savaşacağız ve bunu sadece kazanmak için yapacağız. Türkiye, Avrupa, Suriye, İran, Irak, Rusya ve Kürtler şimdi ne yapacakların ve mahallelerindeki ele geçirilen IŞİD savaşçılarıyla nasıl başa çıkacaklarının yolunu bulmalı. Hepsi IŞİD’den nefret ediyor ve onlara yıllardır düşman oldular. Biz 7000 mil ötedeyiz ve eğer yakınımıza bir yere gelirlerse IŞİD’i yeniden mahvedeceğiz.”
ARKASINDAN TEHDİT AÇIKLAMASI GELDİ
ABD Başkanı Trump, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Suriye’nin kuzeyinde sınırları aşan bir şey yapması halinde, Türkiye ekonomisini tamamen yok edip ortadan kaldıracağı” tehdidinde bulundu. Pentagon Sözcüsü Yarbay Carla Gleason da yaptığı açıklamada, “Türkiye Suriye’de hava görev emrinden çıkarıldı, gözlem ve keşif bilgileri verilmeyecek” dedi.
Trump şu ifadeleri kullandı:
“Türkiye, benim büyük ve emsalsiz bilgeliğimle sınırları aşmak olarak değerlendirdiğim bir şey yaparsa, Türk ekonomisini yıkıp ve yok edeceğim (daha önce yaptım). (Türkiye’nin) Avrupa ve diğerleri ile birlikte, yakalanan IŞİD’lileri ve ailelerini gözetmeleri gerekiyor. ABD, IŞİD’in yüzde 100’ünün yakalanması da dahil olmak üzere, beklenenden çok daha fazlasını yaptı. Şimdi bölgedeki diğerlerinin kendi bölgelerini korumalarının zamanı geldi.”
İşte o açıklama:
PENTAGON’DAN AÇIKLAMA
ABD Savunma Bakanı Mark Esper’in, hafta sonu ABD Başkanı Donald Trump, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley ve Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien ile Türkiye’nin muhtemel operasyonuna karşın Suriye’nin kuzeydoğusundan Amerikan askerlerini çekme kararı konusunda iletişim halinde olduğu bildirildi.
Konuyla ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtlayan, isminin açıklanmasını istemeyen bir Pentagon yetkilisi, Pentagon’un Trump’ın Suriye kararından haberdar olduğunu söyledi.
Yetkili, “Bakan Esper, hafta sonu bu konuda, Genelkurmay Başkanı Milley, Bakan Pompeo, Büyükelçi O’brien ve Başkan ile irtibat halindeydi” dedi.
ABD askerlerinin çekilmesine ilişkin değerlendirmelerde de bulunan yetkili, “Belirli bir bölgedeki unsurlarımızı çektik” ifadesini kullandı.
Yetkili, bu bölgenin, ABD ile Türkiye’nin üzerinde mutabık kaldığı “güvenlik mekanizması” alanı olarak da tanımladıkları Tel Abyad ve Ayn el-İsa olduğunu dile getirdi.
“BU OPERASYONU DESTEKLEMİYORUZ”
Çekilecekleri alanların nereleri kapsayacağına ilişkin sorulara yanıt vermeyen yetkili, hava sahasının açılmasına ilişkin ise, şu aşamada bilgisi olmadığını belirtti.
“Bu operasyonu desteklemiyoruz” diyen yetkili, hava sahasının açılmamasına ilişkin bir belirti de görmediğini ifade etti.
Pentagon yetkilisi, “Bakan Esper, bu konudan etkilenen ortaklarımız ve Kongreyi bu konuda bilgilendirecek” dedi.
ESPER PAYLAŞIMINI SİLDİ
ABD Savunma Bakanı Mark Esper, Twitter’dan üzerinden paylaştığı “ABD Savunma Bakanlığı, Suriye’nin kuzeydoğusuna bir Türk operasyonunu onaylamıyor” şeklindeki paylaşımını sildi.
ABD’DEN İLK YAPTIRIM GELDİ
Pentagon’dan ABD Başkanı Donald Trump’ın Türkiye’ye yönelik skandal tehdidinin ardından ikinci bir açıklama daha yapıldı.
Pentagon Sözcüsü Yarbay Carla Gleason’ın yaptığı açıklamada, “Türkiye Suriye’de hava görev emrinden çıkarıldı, gözlem ve keşif bilgileri verilmeyecek” dedi.
Yarbay Gleason, “Bunun hava sahasını Türkiye’ye kapatmak anlamına gelip gelmediği?” sorusuna ise, “Teknik olarak bu anlama gelmese de bir hava unsuru Hava Görev Emri’nden çıkarıldığında söz konusu bölgede koordinasyonsuz uçması neredeyse imkansız hale geliyor” yanıtını verdi.
“NATO ÜYELİĞİ ASKIYA ALINMASI ÇAĞRISI YAPACAĞIZ”
ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin önde gelen senatörü Lindsey Graham, Türkiye’nin Suriye’ye girmesi durumunda Kongre’den Türkiye’ye yönelik yaptırım kararı geçireceklerini ve NATO üyeliğinin askıya alınması çağrısı yapacaklarını söyledi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın partisinden Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna girmesi durumunda Demokratlarla ortak bir yaptırım tasarısını getireceklerini ve Türkiye’nin NATO üyeliğinin askıya alınmasını isteyeceklerini duyurdu. Graham, Trump’ın Kongre’den çıkacak Türkiye’ye yönelik yaptırım kararını veto etmemesini umduğunu söyledi.
TRUMP’DAN YİNE FARKLI AÇIKLAMA:
“HİÇBİR TARAFI TUTMUYORUM”
24 saat içerisinde farklı, farklı açıklamalara imza atan ABD Başkanı Donald Trump, bu defa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ilişkilerinin iyi olduğunu belirterek, “Suriye’de kimsenin tarafını tutmuyorum” dedi.
Trump, Beyaz Saray’da düzenlenen ABD ile Japonya arasındaki ticaret anlaşmasının imza töreninin ardından gazetecilerin Suriye ile ilgili sorularını yanıtladı.
Suriye ile ilgili kararının doğru olduğunu dile getiren Trump, “Suriye’de kimsenin tarafını tutmuyorum” dedi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile “iyi ilişkileri” olduğunu kaydetti.
Trump, “Erdoğan’a IŞİD’lilerin onların sorumluluğunda olduğunu söyledim. Uzun yıllardır Suriye’deyiz. Suriye’deki görev kısa vadeli olmalıydı. Girip, çıkmamız gerekirdi” ifadesini kullandı.
Başkan Trump, Türkiye’nin operasyon düzenleyeceği bölgede 50 civarında ABD askeri bulunduğunu ve bunlara zarar gelmesini istemediğini belirterek, “(Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan’a bizden kimseye zarar vermemelerini, bunun büyük bir sorun olacağını söyledim. Türkiye uzun süredir düşmanı olan PKK ile savaşıyor. Tüm bunların Obama yüzünden başladığına dair bugün bazı haberler okudum. Obama, Türkiye ve PKK arasında bir savaş başlattı” ifadelerini kullandı.
Daha önce Rahip Brunson konusunda Türkiye’nin ekonomisine büyük zararlar verdiğini savunan Trump, “Türkiye’ye bizim düşündüğümüzün dışında bir şey yaparlarsa, büyük oranda yok edilmiş bir ekonomi ile karşı karşıya kalacaklarını söyledim” diye konuştu.
Trump, ABD’nin IŞİD’i büyük oranda yendiğini ifade ederek, artık bu konuda işin bölgedeki diğer ülkelere düştüğünü belirtti.
“ARTIK EVE DÖNME ZAMANI”
Fransa, Almanya ve diğer Avrupa ülkelerine IŞİD mensubu vatandaşlarını almaları gerektiğini söylediğinin ancak bu ülkelerin bunu kabul etmediğinin altını çizen Trump, ABD’nin elinde şu anda aileleri ile birlikte yaklaşık 60-70 bin IŞİD mensubu olduğunu vurguladı.
Trump, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ‘artık bunlar sizin sorumluluğunuzda olacak’ dedim. Kimler sorumlu olacak? Rusya, Türkiye, İran, Irak, Suriye ve bu bölgedeki herkes sorumlu olacak. IŞİD tüm bu ülkelerin can düşmanı. Ve tüm bu ülkeler en az bizim kadar IŞİD’den nefret ediyor” diye konuştu.
“İSTİŞARELER YAPTIM”
Trump, Suriye kararı konusunda ilgili kişilerle istişareler yaptığına dikkati çekerek, “8 ay önce de bu kararı verdiğimde yine istişare etmiştim. 2 bin kadar askerimizi orada bıraktık ve sonra onları yavaş yavaş azalttık fakat ne zaman ki IŞİD’i yendik, orada 40 yıl daha kalmak istemediğimi söyledim. Kalsak bir şey değişmeyecekti, sonuç aynı olacaktı” dedi.
Trump, bölgede polislik yapmak istemediklerini vurgulayarak, “Oradaki askerlerimizi artık evlerine getirmek istiyorum.” ifadesini kullandı.
ABD Başkanı Trump, PKK’yı kastederek, “Türkiye ile bazı Kürtler arasında uzun yıllara dayanan doğal bir savaş var” değerlendirmesini yaptı.
“EĞER KALSANIZ SONUNDA AYNI SORUNLARLA YÜZLEŞECEKTİNİZ”
ABD’nin oradan ayrılıyor olmasından en fazla Rusya ile Çin’in hayal kırıklığı yaşadığını savunan Trump, “Bizim batağa girdiğimizi görmekten en çok onlar mutlu olurdu. Burada milyarlarca dolar harcadığımızı görüp seviniyorlardı. Şu anda yapmamız gereken şeyi yapıyoruz. Artık eve dönme vakti geldi.” dedi.
Trump ayrıca Suriye veya başka bir ülkeden bir Amerikan askerinin ölüm haberini almanın kendisi için en zor şey, bu askerlerin ailelerine taziye mektubu yazmanın da çok zor olduğunu söyledi.
Donald Trump, “Orada istediğiniz kadar kalın sonunda aynı şey olacaktı. Eğer kalsanız sonunda yine aynı sorunlarla yüzleşecektiniz. O yüzden şu anda doğru olan şeyi yaptığımızı düşünüyorum. Ben tüm seçim süreci boyunca bunları söyledim zaten, bazılarına sürpriz olsa da ben bunları söylemiştim” şeklinde konuştu.